«Εκφράζουμε την ύπαρξή μας δημιουργώντας. Η δημιουργικότητα είναι μια απαραίτητη συνέχεια της ύπαρξης» – “We express our being by creating. Creativity is a necessary sequel to being.”
– Rollo May, υπαρξιακός ψυχολόγος και συγγραφέας
.
Η δημιουργικότητα αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ύπαρξης, καθώς και ένα σημαντικό παράγοντα για την ψυχική υγεία και ευεξία του ανθρώπου. Αναφέρεται στην ικανότητα κάποιου να παράγει καινοτόμες ιδέες, να επιλύει προβλήματα με δημιουργικούς τρόπους χρησιμοποιώντας κριτική σκέψη και να εκφράζει τον εαυτό του μέσω της τέχνης, της μουσικής, της γραφής και άλλων μορφών δημιουργικής δραστηριότητας. Δημιουργικότητα δεν υπάρχει μόνο στην τέχνη, αλλά και στην εργασία και στον τρόπο που επιλέγει να ζει κανείς.
.
Ο ρόλος της δημιουργικότητας στην ψυχική υγεία είναι πολύπλευρος. Η δημιουργία λειτουργεί ως ένας μηχανισμός έκφρασης συναισθημάτων και σκέψεων, καθώς μέσω αυτής της διαδικασίας, μπορούμε να εκφράσουμε και να επεξεργαστούμε συναισθήματα, όπως θυμός, λύπη, χαρά, αγωνία και άγχος. Κατά τη διαδικασία της δημιουργίας, εισερχόμαστε σε μια κατάσταση ροής όπου αφοσιωνόμαστε πλήρως στην δραστηριότητα και μόλις το έργο ολοκληρωθεί επικρατεί η αίσθηση ευχαρίστησης, ικανοποίησης και ευεξίας. Παράλληλα, η δημιουργικότητα μας επιτρέπει να ανακαλύπτουμε νέες προοπτικές και λύσεις. O δημιουργικός τρόπος σκέψης παράγει καινοτόμες ιδέες και λύσεις σε προκλήσεις που προκύπτουν στον χώρο της εργασίας, σε ένα έργο το οποίο επιθυμούμε να υλοποιήσουμε, ακόμη και στις διαπροσωπικές σχέσεις.
.
Αξίζει να υπογραμμιστεί πως η διαδικασία της δημιουργίας είναι μια διαδικασία με βαθύτερες εσωτερικές λειτουργίες, τις οποίες καλούμαστε να κατανοήσουμε, έτσι ώστε να επωφεληθούμε τελικά από αυτή την διαδικασία. Σύμφωνα με τον υπαρξιακό ψυχολόγο Rollo May, στα πρώτα στάδια της δημιουργικής διαδικασίας βρίσκονται το άγχος και η αυτοαμφισβήτηση, ως αναπόφευκτες πτυχές της διαδικασίας. Η δημιουργικότητα, σε κάθε τομέα, αρχίζει όταν στην φαντασία διαμορφώνεται ένα όραμα για κάτι να δημιουργηθεί. Αυτό το όραμα σε πρώτο επίπεδο είναι ιδανικό, με την έννοια ότι είναι τέλειο και χωρίς ελαττώματα. Μόλις ξεκινήσουν τα στάδια της διαδικασίας και υλοποίησής του ξεκινούν και οι προκλήσεις, οι οποίες μπορεί να προκαλέσουν άγχος και αυτό-αμφισβητηση. Οι δημιουργοί είναι εκείνοι, οι οποίοι έχουν το «θάρρος της δημιουργίας» και προχωρούν στην προσπάθεια να υλοποιήσουν το δημιουργικό τους όραμα, παρά το άγχος και την αυτό-αμφισβητηση:
«…το άγχος [της δημιουργίας] σχετίζεται με το χάσμα μεταξύ του ιδανικού οράματος που προσπαθεί να δημιουργήσει ο καλλιτέχνης και των αντικειμενικών αποτελεσμάτων… Αυτή η θεμελιώδης αντίφαση, που προκύπτει από την απελπιστική ασυμφωνία μεταξύ σύλληψης και υλοποίησης, βρίσκεται στη ρίζα κάθε καλλιτεχνικής δημιουργίας και συμβάλλει στην εξήγηση της αγωνίας που φαίνεται να αποτελεί αναπόφευκτο συστατικό αυτής της εμπειρίας» (May, R. (1994). The Courage to Create. New York, W.W. Norton)
.
Κατανοώντας, λοιπόν, τις βαθύτερες εσωτερικές λειτουργίες μπορούμε να επωφεληθούμε από την διαδικασία της δημιουργίας σε όλους τους τομείς της ζωής μας. Ως αναπόσπαστο μέρος της ύπαρξής μας απαιτεί θάρρος, δέσμευση και προσπάθεια. Έτσι θα ολοκληρωθεί το κάθε δημιουργικό έργο και θα δώσει έμπνευση για το επόμενο, προσφέροντας ευχαρίστηση και προσωπική ικανοποίηση.
.
Θεοδώρα Αλεξοπούλου, Ψυχολόγος, ΑμΚΕ ΙΑΣΙΣ
