Όταν αναφερόμαστε σε ψυχοσωματικές ασθένειες εννοούμε την συνθήκη όπου ένας άνθρωπος αντιμετωπίζει κάποια σωματικά συμπτώματα, τα οποία όπως προκύπτει δεν έχουν κάποια οργανική βάση αλλά συνδέονται άμεσα με την ψυχοσυναισθηματική του κατάσταση.
Τα συμπτώματα αυτά λειτουργούν με έναν τρόπο αφυπνιστικό αλλά έχουν κι ένα χαρακτήρα ιδιαίτερα επιβαρυντικό για αυτόν που τα βιώνει. Ο περισσότερος κόσμος θα απευθυνθεί πρωτίστως σε ένα γιατρό για να ανακαλύψει τι μπορεί να είναι αυτό που τον βασανίζει σωματικά και πολύ αργότερα αν αποκλειστούν όλες οι οργανικές αιτίες θα καταλήξει από κοινού με τον γιατρό του, ότι η βάση αυτού που του συμβαίνει είναι ψυχοσωματική. Ο πόνος σαφώς και είναι υπαρκτός αλλά στην περίπτωση του δεν είναι αρκετό ένα φάρμακο για να τον εξαφανίσει.
Τα ψυχοσωματικά συμπτώματα λειτουργούν σαν ένα «καμπανάκι» ότι το άγχος και τα υπόλοιπα δυσφορικά συναισθήματα (στρες, θλίψη, στεναχώρια) που βιώνει κανείς, δεν βρίσκουν πλέον άλλη διέξοδο να εκφραστούν και να εκφορτιστούν παρά μόνο μέσω του σώματος. Πρόκειται λοιπόν για ένα σώμα που πονά και μιλά καθώς δεν υπάρχει η απαραίτητη συναισθηματική εκφόρτιση μέσω του λόγου και η νοηματοδότηση της δύσκολης ψυχικής κατάστασης.
Τα ψυχοσωματικά συμπτώματα ακόμη κι αν δεν έχουν έναν επικίνδυνο χαρακτήρα, μπορούν να αποβούν ιδιαίτερα επιβλαβή για κάποιον αν αποκτήσουν μια χρονιότητα και σταθερότητα και να επηρεάσουν αισθητά την ποιότητα ζωής του. Η πλειοψηφία των ανθρώπων θα εμφανίσει κάποια στιγμή ψυχοσωματικά συμπτώματα περιστασιακά, αλλά μερικοί άνθρωποι είναι πιο επιρρεπείς σε αυτά από άλλους. Υπάρχουν ορισμένοι παράγοντες κινδύνου για το τι επηρεάζει κάποιον στο να εμφανίσει πιο συχνά από κάποιον άλλο μια ψυχοσωματική διαταραχή, όπως:
• η ύπαρξη ιστορικού άγχους ή κατάθλιψης
• να έχει βιώσει ένα πρόσφατο τραυματικό γεγονός
• να έχει βιώσει μια τραυματική κατάσταση κατά την παιδική του ηλικία
• η ύπαρξη ιδιοσυγκρασιακών παραγόντων ή γενετικής προδιάθεσης για ευαισθησία στον πόνο και στις σωματικές εμπειρίες
Κανένας από αυτούς τους παράγοντες από μόνος του δεν θα προκαλέσει ψυχοσωματικά συμπτώματα, αλλά όπως έχει διαφανεί μέσα από έρευνες υπάρχει ισχυρή συσχέτιση μεταξύ τους.
Σε αυτή την βάση το να απευθυνθεί κανείς σε κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας ώστε να βάλει σε λόγο όσα «μιλούν βουβά» μέσω του σώματος του θα ήταν μια πολύ καλή μέθοδος κατανόησης, νοηματοδότησης και αντιμετώπισης των συμπτωμάτων αυτών.
Μαρία Κούτρα
Ψυχολόγος
